Hoe gaat mijn geld?
Maar wat gebeurt er dan met mijn geld? Is mijn geld dan alleen een waarde opgeslagen op een computer, bestaat overschrijven alleen uit bijwerken van databases?
Het korte antwoord is: ja. Je geld bestaat alleen digitaal. Slechts een-tiende van al het geld in Europa bestaat als papieren bankbiljetten en munten. Hoe kan dat (goed) gaan? In dit artikel zal ik uitleggen wat er gebeurt als je met je pin-pas betaald bij een winkel, of geld overmaakt aan iemand. Om het wat concreter te maken, stel je Lucas voor die geld overmaakt aan Sophie, via zijn app voor mobiel bankieren. Ze kijken daarna via de app van hun bank om te zien of het geld al is overgemaakt, ofwel de transactie voltooid. Lucas heeft een bankrekening bij een Nederlandse bank. 'Waar' hun geld naar toe gaat, en hoe snel, hangt af van Sophies bankrekening.
- Als Lucas een bankrekening heeft bij dezelfde bank als Sophie, dan is het eenvoudig: het saldo op de bankrekening wordt verlaagd, dat van Sophie wordt verhoogd. De transactie wordt vrijwel onmiddellijk voltooid en is ook zichtbaar als Lucas of Sophie hun saldo raadplegen.
- Als Sophie een bankrekening heeft bij een andere bank in Nederland, wordt de transactie iets ingewikkelder. Het saldo van Lucas wordt verlaagd en er wordt een opdracht verstuurd naar de bank van Sophie om haar saldo evenredig te verhogen.
Bij de overkoepelende nationale bank, in ons geval De Nederlandse Bank (DNB) wordt ook bijgehouden wat het totaalsaldo is van iedere bank. De Nederlandse Bank krijgt ook een opdracht om het saldo van de bank van Lucas iets te verlagen en die van Sophie iets te verhogen. Om te vermijden dat DNB het te druk krijgt, wordt zo’n transactie gecombineerd door een clearing house met andere transacties op een dag en pas 's nachts worden verwerkt.
De bank van Sophie zal haar saldo verhogen als de transactie bij DNB is verwerkt. Gevolg is ook dat Sophie pas de volgende dag kan zien dat Daan geld aan haar heeft overgemaakt. - Nog ingewikkelder wordt het als Sophie een bankrekening heeft in een ander land in de EU, b.v. België. Niet alleen moet het saldo van de bank van Lucas en die van Sophie bij De Nederlandse Bank verwerkt worden, ook bij de Europese Centrale Bank moet verwerkt worden dat het saldo van Nederland iets verlaagd worden en dat van België iets verhoogd.
- Wat als Sophie haar bankrekening heeft buiten de EU, maar bij voorbeeld in de VS? In dat geval moeten de Euro's van Lucas worden geruild voor dollars. De bank van Sophie moet dan de euro's kopen voor een bepaalde prijs. Tussen de VS en de EU wordt al zoveel gehandeld, dat Sophie en Lucas daar niets van zullen merken, behalve een kleine fee die Sophie of Lucas zal moeten betalen.
Als Sophie haar bankrekening heeft in een arm land, zal overschrijven een stuk moeilijker worden. Immigranten die geld overmaken naar hun familie thuis moeten al zo'n 10% van het transactiebedrag betalen om geld over te maken via organisaties als Western Union.
Je zou het zo kunnen zien: Lucas en Sophie hebben een bankrekening, hun banken hebben weer een rekening bij de nationale bank. DNB heeft weer een bankrekening bij de Europese bank. En verder gaat het niet, omdat we (nog) geen wereldmunt hebben:
Ook werkt het bovenstaande systeem ook alleen als de betrokken partijen te vertrouwen zijn. Je eigen bank moet wel correct het banksaldo bijwerken. De Nederlandse Bank moet kunnen vertrouwen dat de al banken op juiste wijze het saldo bijwerken. Alle Europose landen moeten ook redelijk te vertrouwen zijn dat ze hun saldo goed rapporteren. Veelvuldige controles van uitgebrachte rapportages moeten dit vertrouwen versterken. Elkaar controleren en rapportages uitbrengen is dan ook een van de grootste activiteiten van financiele instellingen.
Desalnietemin kan het geen kwaad, zo nu en dan je bankafschriften te downloaden en te controleren. Je weet maar nooit wanneer iemand een fout heeft gemaakt.
Zou het ook niet eenvoudiger kunnen? Ja, dat kan, met Bitcoin en de daar-op geinspireerde software. Banken zijn er, onder de naam R3, al mee bezig! Daar over later meer.